Τα αόρατα δίκτυα που οδηγούν την παγκόσμια οικονομία – Οι 5 αδύναμοι κρίκοι

Καλώδια, αγωγοί, δρόμοι, θαλάσσια στενά, αεροπορικές διαδρομές και δορυφόροι αποτελούν το εύθραυστο δίκτυο πάνω στο οποίο οικοδομείται η παγκόσμια οικονομία. Πρόκειται για αόρατα δίκτυα τεράστιας σημασίας για την παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού και τη σύγχρονη ζωή, τα οποία, ωστόσο, θυμούνται μόνο όταν ένας πόλεμος όπως αυτός στην Ουκρανία ή το Ισραήλ απειλεί ένα από αυτά τα στρατηγικά σημεία. Μελέτη της Deutsche Bank ρίχνει φως στους πέντε αδύναμους κρίκους της παγκόσμιας οικονομίας. Δηλαδή, οι υποδομές που δεν μπορούν να αντικατασταθούν από κάποια εναλλακτική και επομένως, μπορούν να μπλοκάρουν την παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού.

Υπάρχουν ορισμένα τρωτά σημεία στην παγκόσμια οικονομία που είναι λίγο πολύ γνωστά σε όλους, όπως τα εργοστάσια ημιαγωγών της Ταϊβάν, τα παγκόσμια χρηματοοικονομικά κέντρα και οι σταθμοί του μετρό 0,5% στο Λονδίνο και το Παρίσι που θα μπορούσαν να μπλοκάρουν το μισό δίκτυο.

Υπάρχουν όμως και τα αόρατα αλλά πολύ σημαντικά δίκτυα, όπως φάνηκε από τη ζημιά που προκλήθηκε σε έναν υποθαλάσσιο αγωγό φυσικού αερίου και σε ένα τηλεπικοινωνιακό καλώδιο μεταξύ Φινλανδίας και Εσθονίας στις 10 Οκτωβρίου, κάτι που θυμίζει το σαμποτάζ του αγωγού Nord Stream πριν από ένα χρόνο. Το 2010, η έκρηξη ενός ηφαιστείου στην Ισλανδία «προσάραξε» το ένα δευτερόλεπτο της εναέριας κυκλοφορίας της Ευρώπης για 8 ημέρες, σημειώνει η Deutsche Bank.

Τόσο η Ουκρανία όσο και το Ισραήλ βρίσκονται κοντά σε τόσο σημαντικά σημεία για την παγκόσμια οικονομία.

1. Καλώδια και αγωγοί

– Καλώδια δεδομένων: Έως και 99% των παγκόσμιων ψηφιακών επικοινωνιών, καθώς και 10 τρισεκατομμύρια δολάρια χρηματοοικονομικών συναλλαγών, διέρχονται από καλώδια οπτικών ινών που βρίσκονται στον πυθμένα της θάλασσας. Υπάρχουν περίπου 550 ενεργά και σχεδιαζόμενα καλώδια, που εκτείνονται σε 1,4 εκατομμύρια χιλιόμετρα. Πολλά είναι ελάχιστα παχύτερα από ένα ποτιστήρι, εξηγεί η Deutsche Bank. Αυτά τα καλώδια είναι ευάλωτα σε κατασκοπεία και δολιοφθορά, καθώς και σε τυχαίες ζημιές.

– Υποθαλάσσια καλώδια τροφοδοσίας: Οι διασυνδέσεις ηλεκτρικής ενέργειας επιτρέπουν στις χώρες να αγοράζουν φθηνότερη αιολική ή ηλιακή ενέργεια από τους γείτονές τους με ευνοϊκότερο καιρό, αυξάνοντας την ασφάλεια του εφοδιασμού και καλύτερη διαχείριση της ζήτησης. Όμως, μπορούν να καταστραφούν από δολιοφθορά ή ατύχημα.

– Αγωγοί φυσικού αερίου: Η Ευρώπη εξαρτάται από τους αγωγούς για το μεγαλύτερο μέρος των προμηθειών φυσικού αερίου της. Το 2020 εισήγαγε σχεδόν 401 TP3T του φυσικού της αερίου από τη Ρωσία και έκτοτε έπρεπε να βασίζεται σε αγωγούς από τη Νορβηγία και να εισάγει LNG. Όπως έδειξαν οι εκρήξεις του Nord Stream, αυτοί οι αγωγοί είναι ευάλωτοι σε δολιοφθορές.

– Αγωγοί πετρελαίου: Οι περισσότεροι αγωγοί πετρελαίου στον κόσμο βρίσκονται στην Ευρώπη και την Ασία και ξεκινούν από τη Ρωσία. Ένας τυπικός αγωγός πετρελαίου έχει διάμετρο περίπου 50 εκατοστά και μπορεί να μεταφέρει πάνω από 1 εκατομμύριο λίτρα (ή 6.300 βαρέλια την ώρα). Συγκριτικά, ένα βαρέλι μπορεί να μεταφέρει λιγότερα από 200 βαρέλια κάθε φορά. Οι αγωγοί είναι κατασκευασμένοι από χάλυβα και, όπου είναι δυνατόν, είναι θαμμένοι στο έδαφος. Όπως και οι αγωγοί φυσικού αερίου, είναι ευάλωτοι σε ζημιές, σεισμούς και δολιοφθορές.

2. Δρόμοι, σιδηρόδρομοι και ποτάμια

Ορισμένοι σιδηρόδρομοι και δρόμοι σε απομακρυσμένες περιοχές μεταφέρουν ένα δυσανάλογα μεγάλο μερίδιο προμηθειών κρίσιμων για την παγκόσμια οικονομία, χωρίς εναλλακτικές λύσεις. Μια τεράστια περιοχή στο Κονγκό και τη Ζάμπια, για παράδειγμα, είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός χαλκού στην Αφρική και αντιπροσωπεύει τα δύο τρίτα της παγκόσμιας παραγωγής κοβαλτίου. Υπάρχουν όμως μόνο τέσσερις δρόμοι, όλοι κακοί και συμφορημένοι, για τη μεταφορά αυτών των πρώτων υλών από τα ορυχεία σε λιμάνια στη Ναμίμπια, τη Νότια Αφρική, τη Μοζαμβίκη και την Τανζανία. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και με τη σόγια της Βραζιλίας, η οποία είναι ο Νο. 1 εξαγωγέας στον κόσμο. Τα τελευταία δύο χρόνια, η ξηρασία έχει πλήξει ποτάμια που είναι ζωτικής σημασίας πλωτές οδοί, δείχνοντας πόσο ευάλωτες είναι αυτές οι μεταφορές.

3. Θαλάσσια στενά

Μαζί με το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας, υπάρχουν 8 σημαντικά «στενά» για τις θαλάσσιες μεταφορές. Όπως εξηγεί η Deutsche Bank, αυτά είναι τα πέντε «κλειδιά που ξεκλείδωσαν τον κόσμο» για τη Βρετανική Αυτοκρατορία, αν αφαιρεθούν τα Στενά του Ντόβερ και προστεθούν η Διώρυγα του Παναμά, τα Τουρκικά Στενά, τα Στενά του Μπαμπ ελ Μαντέμπ και τα Στενά του Ορμούζ. Για παράδειγμα, στο πετρέλαιο, περισσότεροι από 60% εφοδιασμού μεταφέρονται δια θαλάσσης, με τα Στενά του Ορμούζ να αποτελούν το πιο σημαντικό σημείο για την αγορά, καθώς το ένα πέμπτο της παγκόσμιας κατανάλωσης (και το ένα τρίτο του LNG) διέρχεται από αυτά. Στο στενότερο σημείο τους, τα Στενά του Ορμούζ έχουν πλάτος μόνο 33 χιλιόμετρα.

Αυτά τα στενά είναι ευάλωτα σε αποκλεισμούς, συγκρούσεις ή προσάραξη πλοίων, πειρατές, τρομοκρατικές επιθέσεις, πολέμους και ατυχήματα όπως πετρελαιοκηλίδες.

4. Αεροδρόμια

Οι αεροπορικές μεταφορές εξαρτώνται από ένα αόρατο δίκτυο διαδρόμων που μπορούν να διαταραχθούν από καιρικές συνθήκες, πολέμους ή ασυνήθιστα γεγονότα, όπως όταν ο εναέριος χώρος της Ισπανίας έκλεισε τον περασμένο Νοέμβριο για να επιτραπεί σε έναν κινεζικό πύραυλο να εισέλθει στην ατμόσφαιρα της Γης. Οι επιθέσεις των ελεγκτών εναέριας κυκλοφορίας έχουν προκαλέσει σημαντικά προβλήματα στις μεταφορές στην Ευρώπη φέτος, ενώ ο μεγαλύτερος αποκλεισμός εναέριας κυκλοφορίας μετά τον πόλεμο σημειώθηκε το 2010, όταν εξερράγη το ηφαίστειο στην Ισλανδία.

5. Δορυφόροι

Ο κόσμος εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το Παγκόσμιο Σύστημα Εντοπισμού Θέσης (GPS) των ΗΠΑ. Αυτό χρησιμοποιεί περίπου 30 δορυφόρους Εντοπισμού Θέσης, Πλοήγησης και Χρονισμού (PNT) σε τροχιά γύρω από τη Γη, οι οποίοι στέλνουν σήματα σε πάνω από 4 δισεκατομμύρια χρήστες παγκοσμίως. Ωστόσο, αυτά τα σήματα είναι αδύναμα και επιρρεπή σε παρεμβολές, και έχει εκτιμηθεί ότι εάν το GPS «περικοπεί», το κόστος θα ξεπεράσει τα 1,4 δισεκατομμύρια λίρες την ημέρα, μόνο για τις ΗΠΑ.

(ΠΗΓΗ: https://www.moneyreview.gr/business-and-finance/125480/deutsche-bank-ta-aorata-diktya-poy-kinoyn-tin-pagkosmia-oikonomia-oi-5-adynamoi-krikoi/)